Friday, January 25, 2013

Sâhpiti nata pahno awhpa thokha-

Sâhpiti tahpa hawraw nata reikah he chyhsa hluvia pita eima nohto hro liata eima thei tyhpa nata pahnokhai chiehpa achâ awpata hnabei ei seihna. Keimo zydua tlaichhao pihe eima nô sâhpitithlôh ta avaw laiseihpa saita eima châ. Eima kô thla zy vaw u theilaih hrasala eima hnatlâ hrihsena phapa eima hneipha theinawpata mie/viahchao tawhta apuapa sâhpiti zy nata chyhsa kuta taopachhuahpazy he tluapa ta eima nohto hro liata vawpazao lyma pa achâ. Chakiahcha, sâhpiti nata azaopa ta eima theina rakhata bâh pachâkho via tua su vy!! Sâhpiti tahpa he sahroh taw sâhpi pazysapa (Mammals) chizy ta ama hneipa mammary glands tahawpa sâhpiti papuana glands (chhia/ sapa diahti papuatuhpa) tawhta hmôpa atingyuhta avaw puapazy reina ta achâ chai. Chyhsa chi chhao reipapata akôpanochyhpa sahroh taw zy ta ama lao/pati nie ama thai hlâta ama hnatlâ laiseih nawpa châta ama pati phachaipa ta amahneipa cha sâhpiti he achâ. Reihviaheihsila, ahmiatua chaita avaw puapa nô sâhpitithlôhpa he colostrum tahawpata achâ, hmiatuachaipaupa sâhpiti he nô zy tawhta hmohneiphakawpa antibodies (eima pôhpa liata hri-aih zy adyu/pakhatuhpa) zy ta taopapuapa ta achâ, he antibodies zy he nô sâhpiti tawh siepahlie pata sawzy ta ama tophapa achâ. Chavâta sâhpiti cha, sâhpipazy sawnaw zy hri-iah tawhta avaihpha chai tuhpa chhaichi ta avaw achâ. Vawpazao viaheihsila, sâhpibia hneipa (mammalian) chizy he chinano nanota amachâna chyu hawta nata ahropa khyhzy vâta chhao achâthei thlyuaw, ama sâhpiti chhôh liata âhlao/y pa hmochhaikha fat (athaw), protein (pati nata thatlôna pôhpa laiseihna hmo), calcium (ru thatlôna/laiseihna hmo) tahpa hmo zy he ama hlaona dâh chhao âvaw nano chyu hra. Viahchao sâhpiti he châmawsala PH 6.4 tawhta 6.8 chhôhta achâ (PH= acid nata base thliena hmo) . He vata acidic ( athaopa hmo) tahpa ta rei theipa achâ. Sâhpiti donadâh he phono ta reitheipata achâ. Hâsaih/kôhâtipa zy nô tawhta ama laiseih thatlônawpa ta sâhpiti amadopa nata ahropa sahroh zy tawhta hâti machâ alai chyhzy châta mopati pata sahroh sâhpiti tawhta chyhsa ku ta taopapuapa zy he châ. Ahluvia sâhpibia hneipa (mammalian) chizy he ama sawthlô sâhpi pazysana daihti he amo nata rypaona phachaipa suzy tluapata ama pie chyu ty. Chahryta, nô tawhta saw hnota sâhpihmaothyu pasysa ta piena dâh chikha y ta asânona cha, nô tawhta sâhpitisaopa ta ahno daihti ryvia liata piena dâh achâ. Chhaikha râh lia a tanoh taihta, saw zy kô 7 phanataih chhao sâhpiti nô tawhta saw hnota ama pie chy, eima ti nata tlâhzy avaw lyu lei vâ zy achâ thei hra ngyu aw na! Notla râh liata apahrapa chyhsa hluviazy chhao sawnawzy vaw pitlôhvialaih hraeisala, sahroh sâhpiti (viahchao,mie,mietakuh,anaw)zy tawhta chyhsaku ta taopachhuapa zy he atanoh taihta sawzy châta hma lymapa achâ chy. Viahchao sâhpiti tawhta niedo hmodah ta cream, butter, yoghurt, ice-cream hpz., ta hmo hrohlupi zy ta vaw tao papuavia lyma pa chhao achâ hra. Atahma chhathiehpa lia chhochicha, apahâhviatheina awpazy ta nata chyhsa khotheivianawpazy ta vawtaopapuavia lymachhao achâ. Hehleikhopata, khaw hmotaona o(factory) zy tawhta viahchao sâhpiti hmâpata casein, whey protein, condensed milk zy nata powdered milk zy taita vaw taopapuapa achâ haw, achhuana chaipa cha hmo chaleituh zy khokheina topha theiawpa he achâ. Pazaoviaheihsila, apibuapa hawsaizy he achâh ta mie/viahchao sâhpiti zy avawpiepazy ama ytyh.Anodeikua,hmeiseihnakyh liata chichhikawpa hmo tlao avaw achâ. Achhâchai ta cha, hâti zy liata electrolyte imbalances, metabolic acidosis, megaloblastic anemia (thisaih thatlô leina hri-aih phokha) zy nata allergic (sapa âhaopa hmo, sapa ngiaparyhsaleina hmo) hawhpa pasanazy he atlôkhei theipavâta achâ. Chyhsapa lia he sâhpiti nata achhyleipa lactose intolerance tahpa ta awpa duahmo chhaikha he hmôpa ta achâ, anodeikhua 5% rachho ngâlahta hneipata achâ. A-yhrata reipa achâkhiahcha Africa râh nata Asia liata hmôhlu chaipata achâ. He Lactose (sâhpiti paohpa thlôhna), forsythia pawpi apalona râh liata a-y thaipa chikha lia dei ta hmôtheipa sugar(lôthlôhpa)achâ. Lactose he sugar lâta alie theinawpa ta pakeichheih awpa abyuta cha pakeichheih theinawpa ta lactase tahpa sugar chikhahe hnei âbyuhpa achâ. Hevâta, apibuapa hawsaih/ hâtipa zy liata small intestine (ridipa) chhôh lia he lactase tahpa enzyme (chicheipa thatlôna) cha athatlô chaipa ta avaw châ. Daihti vaw reivia laihta hâti cha a sâhpiti pazyna nata avaw hlavialaih nata he lactase enzyme chhao he dusata ta atha vaw diah pathao lai hra. Khaosâkha laheih cha, chyhsa nô sâhpiti pazyleipa ta viahchao sâhpiti hleikhopata ahropa sahroh mie,mietakuh,anaw ahropa sâhpiti adopa zy chhao ama vaw y hra. Sâhpiti papuatuhpa mammary glad he apocrine glad(skin glad=vyupa glad) tawh avaw puapa ta achâ. Mammary glad araihriapeimawh chaipa cha lactation tahpa sâhpiti papua awpa he achâ. Nô sâhpi taw avawpuapa sâhpiti liata pôh chhôh liata hneilei achâtheileipa hnatlâ hrihsena, thatlôna zy miah pietuhpa hmo zydua nata laiseih nawpa châta byuhiahpahmo zydua hleikhopa ta hri-aih ta achâ theipa tawh ta pôhpa he vaihpha theita hri-iah pasana zydua chhao adyupapua khai theina thaza chhao ahneipa achâ. Nohtato ta eima dotyhpa viahchao sâhpiti 100g zy he bâhreipasiana vaw hnei via heihsila, Nutritional value per 100 g (3.5 oz) [Energy=60 kcal 250 kJ, carbohydrate=5.2g, sugar=5.2g, fat=3.25g (saturated= 1.9g, monounsaturated=0.8g, polysaturated=0.2g) protein=3.2g, water=88g, {Vitamin A = 28 μg 3%, Thiamin (Vit. B1) = 0.04 mg 3%, Riboflavin (Vit. B2) = 0.18 mg 12%, Vitamin B12 = 0.44 μg 18%, Vitamin D = 40 IU 20%, Calcium = 113 mg 11%, Magnesium =10 mg 3%, Potassium = 143 mg 3%}] zy ta achâ. He he viahchao sâhpiti chhôh liata ahlaopa 100g zy ta achâ. Viahchao sâhpiti nyukha liata 125 calories âsupa ta achâ, hevâta nohkha ta viahchao sâhpiti nyuno na do thei kiah cha 250calories vawchâ awta, hata eikha liata 1750 calories ta achâ. Pôhpa chhôh liata thaw (fat) pound(pôh âhrina thliena hmo) kha liata 3500 calories ta achâ. Chakiahtacha, nohkha viahchao sâhpiti nyuno dopa ta chasala, hata eikha liata half(khophie) pound avaw hlu via awh tahna ta achâ. Chakiahcha chyhsa sâhpiti nata viahchao sâhpiti â nano zie he moh via heih su vyu!!! Ahmeiseihna liata cha eima nô sâhpitithlôhpa nata viahchao sâhpiti zyhe cha akao hluhpi liata avaw nanona hlihpi ta avaw y. Viahchao sâhpiti he hâti/hawsai thla 11- kô 1 taihta pado awhpa châvah y. He hlâta hâti kô zy avaw uthei viakiah ta cha dawhtyzy nata asaohiah awpa he apha chaita achâ. Viahchao sâpiti he cha hâtinaw digestive system (patiniepa chareih theina lâchhâh hmo) liata ama digest nawpa rairuna apie vâta nô sâhpitithlôh nata araihriana alyuleizie ta achâ. 1. Antibodies: Nô sâhpi tawhta apuapa sâhpiti chhôhta y-pa pasana hri-aih tawh vaihphatuhpa antibodies zy he hâti pôh hnatlâna zy nata thatlôna zy atlô kheih. He hleikhopata bacteria (pasana hri dikaripa) zy nata virus (pasana hri dikaripa nata âpaka theipa chi) zy adyupapuatheina taih thatlôna ahneipa ta achâ. Hâti pôhchô ta virus châveikiah bacteria ta pasana avaw hnei hâkiahcha, nô sâhpiti liata ay-pa pasanazy â dyupapuatheituhpa antibodies avawtaopapuata chata virus/bacteria pasanazy cha avaw dyupapua lyma ta achâh daihti ryleipa liata hâti cha tlâhna avaw hmo heihtyhpa ta achâ. Formula (taozie) cha novâh chhihkawpa achâ. Sâhpiti he cha hâtipa adotheina hawta tla pado awhpa acha, reikhoviapa cha adaihti maih ta padosa theipa achâ kiah aphachai ta achâ. Anodeikua he hawpa antibodies he viahchao sâhpiti zy liata hmô theipa châleipa ta taochhao âtaopapua thei hra vei. 2. Water: Nô sâhpiti liata ti tlaichhao he ahlaopa hawpa vâta sawnaw zy dâhphina tawhta chhao avaihphatuhpa chhao achâ. Hâtipa ado theina hawta nô zy ta sâhpiti he piethei lyma awhpa aphachai. Anodeikua, viahchao sâhpiti liata hâti zy dâhphipaithei hawna taihta ti papua theina hnei vei. 3. Fat: Nô sâhpiti liata athawpa he viahchao sâhpiti lia hlâta alieta ahluviapa achâ. Hevâta hâti chhao nô sâhpiti he ahluvia ta ado theinachha chhao achâ hra. Reiviaheihpa achâkiah, nô sâhpiti adopa nata taopa sâhpiti (ႏို႔ဘူး) adopa hâti zy ama lyupah(stool) puana daihti âlyulei zie chhao he sâkha ta reitheipa achâ. Viahchao sâhpiti liata athawpa he hâti zy digestive system liata arainaokawpa ta absorb (sy) theina chhao hnei vei. 4. Protein: Nô sâhpiti liata protein he hawsaih châta alaiseihnawpa châta baotuhphapata achâ, anodeikua viahchao sâhpiti liata protein he nô sâhpiti lia hlâta alie 2 sâno ta ahluvia. Châsala hâti zy digestive system liata nô sâhpiti lia tluta absorb na hnei theina ahneiliepa vâta apeimawhna sâkha ta achâ. 5. Carbohydrates: Nô sâhpiti he viahchao sâhpiti lia hlâta aliehluvia tliata carbohydrates he ahneiphaviapata achâ. Hâti pôhpa athatlô theinawpa nata energy zy hneipha theinawpa ta source (thaby) chaipa sâkha ta achâ hra. 6. Vitamins and minerals: atheikiah cha, nôzy he ta vitamins hneipa pati nata niedo theilâhiahhu nata âhnalasi he niepha theipa achâ kiahtacha, hâti thla 6 taihhe nâ tawhta vitamins nata minerals zy he ahlypata ama châ. Anodeikua, nô sâhpiti lia tluta viahchao sâhpiti liata vitamins nata menials zy he y-leipa ta, hâtipa châ chhaota aphahnaina achy via hra. 7. Taste: apahâna he mopa achâkiah, nô ta aniepa liata apahiehpata sâhpiti pahâna chhao my nata zâhta apathlai lyma hrapa achâ. Eima reih nata châ ta eima vaw hneipha leipa hawhrawzy avaw y-pa vâta nama pachâthaina asâh chaipata ei cha vaw haw ei, achô liata vawropa zydua he avaw y-awhpa daihti liata eima râh liata eima nawtae, sawnawzy nata keimo zydua tlaita hnatlâna phapa zy eima hnei theivianaw pata vaw châ beimawhse tahpa ta khokheina sâhchaipa hlâna chôta nata avaw reituhpa zydua hnota alyna sâhchaipa hlâna chyuta he rakha he ta avaw daihchyh se! Post by- Bei chho tha Ref:http://en.wikipedia.org/wiki/Milk http://answers.yahoo.com/question/index?qid=20080713073709AA9PUGk http://www.thenewparentsguide.com/breastfeeding-diff-breast-cow-milk.htm

0 Comments:

Post a Comment

 
back to top